İşverenlerin çalıştırdığı her bir işçi için, katlanması gereken bir maliyet yükü vardır. İşverenlerin yüklenmiş olduğu bu yükü minimize etmek adına devletin kanunlar ile sunmuş olduğu bir takım sigorta primi teşvikleri vardır. Ancak işverenlerin, çalışanlarını sigortalı olarak bildirmemesi yahut sigortalı olarak bildirip fiilen çalıştırmaması durumunun tespiti halinde teşviklerden belli bir süre faydalanması mümkün değildir.

Kayıt dışı istihdam: Sosyal güvenlik açısından yasal işlerde çalışarak istihdama katılan kişilerin, çalışmalarının gün veya ücret olarak ilgili kurum ve kuruluşlara hiç bildirilmemesi yahut eksik bildirilmesidir.

Sahte sigortalılık: Bir kişinin SGK’ya bildiriminin yapıldığı işyerinde fiili olarak çalışmamasıdır.

İşletmelerin yararlanabilecekleri güncel teşvikler aşağıdaki gibidir.

• (05510) 5 puanlık indirim – 5510 sayılı Kanunun 81. Maddesinin 1. Fıkrasının (ı) bendi
• (06486) 5 puanlık indirim (Yurtdışına götürülen sigortalılara uygulanan) – 5510 sayılı Kanunun 81. Maddesinin 1. Fıkrasının (i) bendi
• (46486 / 56486 / 66486) İlave 6 puanlık indirim (Bölgesel teşvik) – 5510 sayılı Kanunun 81. Maddesinin 2. Fıkrası
• (25510 / 16322 / 26322) Yatırımlarda devlet yardımları hakkında kararlar uyarınca uygulanan teşvik – 5510 sayılı Kanunun Ek 2. Maddesi
• (15921) İşsizlik ödeneği alanların istihdamı – 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun 50. Maddesinin 5. Fıkrası
• (06111) Genç, kadın ve mesleki belge sahibi olanların istihdamı – 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun geçici 10. Maddesi
• (06645) İşbaşı eğitim programını tamamlayanların istihdamı – 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun geçici 15. Maddesi
• (17103 / 27103) İlave istihdam – 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun geçici 19. Maddesi
• (14857) Engelli sigortalı istihdamı – 4857 sayılı İş Kanunu’nun 30. Maddesi
• (03294) Sosyal yardım alanların istihdamı – 3294 sayılı Kanunun Ek 5. Maddesi
• (05746) Araştırma, geliştirme ve tasarım faaliyetlerine ilişkin teşvik – 5746 sayılı Kanunun 3. Maddesi

Teşviklerin yasaklanmasıyla ilgili işlemler

• 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) ve (i) bentlerinde, aynı maddenin ikinci fıkrasında, 5510 sayılı Kanunun Ek 2 nci maddesinde yer alan sigorta primi teşvik, destek ve indirimler için mahkeme kararıyla veya yapılan kontrol ve denetimlerde çalıştırıldığı halde sigortalı olarak bildirilmediği ve bildirildiği halde fiilen çalıştırılmadığı tespit edilen kişi sayısının,

• 4447 sayılı Kanunun geçici 10 uncu ve geçici 15 inci maddeleri ile 3294 sayılı Kanunun Ek 5 inci maddesinde yer alan sigorta primi teşvik, destek ve indirimler için mahkeme kararıyla veya yapılan kontrol ve denetimlerde çalıştırıldığı halde sigortalı olarak bildirilmediği tespit edilen kişi sayısının,

tutanağın düzenlendiği aya/mahkeme kararının kesinleştiği aya/resmi kurum ve kuruluşlardan alınan yazıların Kuruma intikal ettiği aya ilişkin olarak Kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı toplam sigortalı sayısının %1’ini aşması veya toplam sigortalı sayısının %1’ini aşmamakla birlikte 5’ten fazla olması halinde, tespitin yapıldığı işyerleri için söz konusu fiillere ilişkin yasaklamayı gerektiren sigorta primi teşvik, destek ve indirimlerden 5510 sayılı Kanunun Ek 14 üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca ilk tespitte 1 ay, ilk tespit tarihinden itibaren 3 yıl içinde tekrar eden ve yasaklama kapsamına giren her bir tespit için 1’er yıl süreyle yasaklama işlemi yapılacaktır.

Buna göre, 5510 sayılı Kanunun Ek 14’üncü maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca yasaklama kapsamına girdiği tespit edilen işyerlerinden çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya bildirilen sigortalıyı fiilen çalıştırmadığı,

• Yapılan kontrol ve denetimler sonucu anlaşılan işyerleri, tutanak tarihini,
• Mahkeme ilamından anlaşılan işyerleri, mahkemenin kesinleşmiş karar tarihini,
• Bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan yazılardan anlaşılan işyerleri, söz konusu yazıların Kuruma intikal tarihini,

Takip eden ay başından itibaren ilk tespitte 1 ay süreyle, ilk tespit tarihinden itibaren 3 yıl içinde tekrar eden ve yasaklama kapsamına giren her bir tespit için tespit tarihini takip eden aybaşı itibariyle 1’er yıl süreyle yukarıda belirtilen sigorta primi teşvik, destek ve indirimlerden yararlanamayacaktır.

İşyerinden Kuruma bildirilen toplam sigortalı sayısının %1’inin hesaplanması sonucunda bulunan sayının küsuratlı olması halinde, yarıma kadar kesirler dikkate alınmayacak, yarım ve üzerinde olan kesirler ise tama iblağ edilecektir. Buna göre, işyeri toplam sigortalı sayısının %1’inin hesaplanması sonucu bulunan sayı 0,01 ila 0,49 arasında ise 0 (sıfır) olarak dikkate alınacak, 0,50 ila 0,99 arasında ise tama iblağ edilecektir.

Örnek – 1: 5510 sayılı Kanunun %5’lik indirimi ile (06111) sayılı teşvikten yararlanan (A) limited şirketinde 10.08.2018 tarihinde Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan denetim neticesinde, 12.06.2018 tarihinde işyerinde çalışmaya başlayan (D) sigortalısının Kuruma bildirilmediğinin, (E) ve (F) sigortalılarının da fiili olarak çalışmadığı tespit edilmiştir. Şirketin 2018/Ağustos ayına ait APHB’de toplam sigortalı sayısının 80 olduğunu varsayalım.

• 12.06.2018 tarihli denetim tutanağında; Kayıt dışı çalıştırılan (D) ile sahte sigortalı (E) ve (F) toplam 3 kişi yer almıştır. 2018/Ağustos ayına ait APHB’de bildirilen sigortalı sayısının %1’ini aşması (80*%1=0,08=1) nedeniyle 5 puanlık indirimden söz konusu işyeri faydalanamayacaktır.

• 12.06.2018 tarihli denetim tutanağında; Kayıt dışı çalıştırılan kişi sayısının (1 kişi), tutanağın düzenlendiği aya ait 2018/Ağustos ayına ait APHB’de bildirilen sigortalı sayısının (80*%1=0,08=1) nedeniyle (06111) teşvikten söz konusu işyeri yasaklı olmayacaktır.

Örnek – 2: (46486 / 56486 / 66486) sayılı teşvik ile (06645) sayılı teşvikten yararlanan (K) limited şirketinde, 18.11.2018 tarihinde Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan denetim neticesinde, işyerinden bildirilen (A), (B), (C), (D), (E), (F) ve (G) sigortalılarının fiili olarak çalışmadığı tespit edilmiştir. Şirketin 2018/Kasım ayına ait APHB’de bildirilen sigortalı sayısının 680 kişi olduğunu varsayalım.

• 18.11.2018 tarihli denetim tutanağında; Sahte sigortalı olarak bildirilen (A), (B), (C), (D), (E), (F) ve (G) toplam 7 kişi yer almıştır. 2018/Kasım ayına ait APHB’de bildirilen sigortalı sayısının %1’i (680*%1=6,8=7) aşmaması ancak sahte sigortalı olarak bildirilen kişi sayısı 5’ten fazla olması nedeniyle 5 puanlık indirimden, ilave 6 puanlık indirimden söz konusu işyeri faydalanamayacaktır.

• Ancak sahte sigortalılıktan dolayı (06645) sayılı teşvikten yararlanamama durumu olmayacağı için söz konusu işyeri teşvikten faydalanmaya devam edecektir.

Örnek – 3: Sigorta primi teşviklerinden yararlanan (XYZ) şirketine ilişkin olarak; 13.01.2019 tarihinde Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan denetim neticesinde 2 sigortalının kayıt dışı çalıştırıldığının tespit edildiği ve işyerinin yasaklama kapsamına girdiği varsayıldığında, bu işyeri 2019/Şubat ayına ilişkin APHB’de söz konusu fiile ilişkin yasaklamayı gerektiren sigorta primi teşviklerinden yararlanamayacaktır. Ayrıca 3 yıllık süre 13.01.2019 – 13.01.2022 dönemini kapsayacaktır.

Bu 3 yıllık süre zarfında 14.07.2020 tarihinde Kurumun denetim ve kontroller görevli memurlarınca yapılan denetim neticesinde 4 kişinin de sahte sigortalı olarak çalıştırıldığının tespit edildiği ve işyerinin yasaklama kapsama girdiği varsayıldığında, söz konusu işyeri 2020/Ağustos ila 2021/Temmuz aylarına ilişkin APHB’de dolayı söz konusu fiile ilişkin yasaklamayı gerektiren sigorta primi teşviklerinden yararlanamayacaktır.

Teşviklerden Yararlanma / Yararlanamama Tablosu

Teşvik Listesi	1 Ay / 1 Yıl Süreyle Yasaklama
Sıra No	APHB Kanun No	Açıklaması	Kayıt Dışı Sigortalı Çalıştırma Fiili	Sahte Sigortalı Bildirim Fiili
1	05510	5 puanlık indirim (5510 S.K. 81. md/1.fıkra (ı) bendi)	Yasaklanır	Yasaklanır
2	06486	Yurtdışına götürülen işçilere yönelik GSS 5 puanlık indirim (5510 S.K. 81. md/1.fıkra (i) bendi)	Yasaklanır	Yasaklanır
3	46486 56486 66486	51 ilde uygulanan ilave 6 puanlık indirim (5510 S.K. 81. md/2.fıkra)	Yasaklanır	Yasaklanır
4	25510 16322 26322	Yatırımlarda devlet yardımı hakkında kararlar kapsamında teşvik (5510 S.K. Ek 2. md)	Yasaklanır	Yasaklanır
5	06111	Genç, kadın ve mesleki belge sahibi olanların istihdamına yönelik teşvik (4447 S.K. geçici 10. md)	Yasaklanır	Yasaklanmaz
6	06645	İşbaşı eğitim programını tamamlayanların istihdamına yönelik teşvik (4447 S.K. geçici 15. md)	Yasaklanır	Yasaklanmaz
7	15921	İşsizlik ödeneği alanların istihdamına yönelik teşvik (4447 S.K. 50. md)	Yasaklanmaz	Yasaklanmaz
8	14857	Engelli sigortalı istihdamına yönelik teşvik (4857 S.K. 30. md/6.fıkra)	Yasaklanmaz	Yasaklanmaz
9	05746	Araştırma ve geliştirme faaliyetlerine ilişkin teşvik (5746 S.K. 3. md/3.fıkra)	Yasaklanmaz	Yasaklanmaz
10	55225 25225	Kültür yatırımlarını ve girişimlerini teşvik (5225 S.K. 5. md/5.fıkra)	Yasaklanmaz	Yasaklanmaz